Prof. Dr. Vehbi GÜNEŞ

Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı Başkanı

KEDİLERİN ÖNEMLİ VİRAL HASTALIKLARI ALINABİLECEK ÖNLEMLER

Kedilerinizin sağlıklı kalması için hastalık taramaları vedüzenli sağlık kontrolleri yaptırılmalıdır. Ayrıca herhangi bir hastalığı bulunmayan yavrular ile yetişkinlerin aşılamaları ihmal edilmemelidir.

Kediler ve insanlar arasındaki yoğun bağlanmaya oldukça sık şahit oluyoruz. Sevimli tavır ve hareketleri ile neşe kaynağı olmalarının yanında stresin azaltılması gibi kedilerin insanlar üzerindeki çok faydalı etkileri artık bilimsel açıdan da kanıtlanmıştır. O kadar ki evlerinde birden fazla kediye sahip olan, sokaktan aldıkları kedileri sahiplenen birçok hasta sahibi ile kliniğimizde karşılaşmaktayız. Evlerimizde önemli bir konumda adeta bir birey ve evin önemli bir unsuru haline gelebilmektedirler. Bu kadar bağlandığımız bu sevimli canlıların sağlık problemleri ile karşılaştığımızda ise oldukça fazla oranda üzüntü duyabiliyoruz.Günümüzde Veteriner Hekimler kedilerin problemlerine yaklaşımlarda ciddi oranda başarılı sonuçlar alabilmektedir. Ancak bazı problemler karşısında ise yapılabilecekler oldukça sınırlı olabilmekte veya geç kalınmış durumlarla karşılaşılmaktadır.

Kedilerin çok çeşitliviralenfeksiyonları bulunmaktadır. Bu makalede, evlerimizde bakımlarından sorumlu olduğumuz kedilerin önemli problemleri arasında yer alan,  bulaşıcı seyreden vekliniklerde çok yaygın karşılaşılanviral hastalıklardan;Kedi Panleukopeni, Enfeksiyöz Peritonit (FIP), İmmün Yetmezlik (FIV), Lösemi (Felv) gibienfeksiyöz hastalıklar hakkında kedi sahiplerinin bilmesi gerekenler ve genel bilgiler verilmiştir.

KediDistemper (Gençlik hastalığı) veya kediPanleukopenia virüsü (FPV), sindirim sistemi, kemik iliği, lenfoid doku ve beyin hücrelerine yerleşen oldukça bulaşıcı bir virüstür. Aşılanmamış kediler arasında çok yaygın olabilir. Kedi sahipleri; ateş, iştahsızlık, kusma, ishal ve halsizlik gibi şikayetleri olduğunu ifade ederler. Bu hastalık aynı zamanda hayatı tehdit edici de olabilir. Hastalığı taşıyan bir kediden diğerine kan, idrar, dışkı gibi vücut sıvıları yoluyla veya pireler ile bulaşma mümkündür. Virüsün yayılmasında oyuncaklar, yatak malzemeleri, temizlik aletleri ve besleme kaseleri de rol oynar. Hastalığın tedavisi semptomatik ve destekleyici olarak yapılır. Antibiyotiklerin bağırsaklardaki sıklıkla ortaya çıkan çoğu ikincil enfeksiyonlarla savaşan bir can kurtarıcı olabileceği gösterilmiştir. Yapılacak tedavilerden sonuç almak mümkündür. Korunma amacıyla kediler 8. ve 12. haftalık yaşlarda aşılanıp yıllık repelleri uygulanmalıdır. Virusun çevre şartlarına dayanıklı olması nedeniyle enfekte şüpheli alanlar dezenfekte edilmelidir. Hastalığı atlatan kediler daha sonrası için hastalığa karşı bağışıklık kazanırlar.

Kedilerde lösemi hastalığı;insanlara bulaşmayan,kedilerin ciddi bir viral hastalığıdır. Bu hastalık, ev kedilerinde görülmesine rağmen, vahşi ve sokak kedi popülasyonlarındadaha yaygındır. İdrar, dışkı, kan ve salyavasıtasıylasağlıklı kedilerin enfektekedilerle doğrudan teması sonucunda bulaşır. Yalama, ısırma ve hapşırma bu virüsü bulaştırmanın yaygın yoludur. Sağlıklı kediler yiyeceklerini, su kaplarını ve çöp kutularını lösemi pozitif kedilerle paylaşmamalıdır. Anneleri lösemi olan yavru kediler de bu hastalık ile enfekte doğabilir. Hastalığın başlıca belirtileri; anemi, antibiyotiklere cevap vermeyen bir ateş, kronik solunum hastalıkları, göz hastalıkları, kilo kaybı, ölü doğumlar, vücut üzerinde şişlikler, ağız ülseri ve deri problemleridir. Veteriner Hekiminiz basit bir kan testi ile kedinizi veya yavru kediyi bu hastalık yönünden pozitif olup olmadığını belirleyebilir. Aşı geçmişi bilinmeyen tüm yavru kediler ve yetişkin kediler, evlat edinme veya satın alma sırasında test edilmelidir. Hatalı negatif sonuçları önlemek için kediler üç ila altı ay içerisinde tekrar test edilmelidir. Bir kedi belirti göstermeden hastalığı taşıyabilir ve yayabilir. Tedavisi olmayan bu hastalıkta sadece destekleyici bakım ve bağışıklık sisteminin güçlendirilmesine yönelik uygulamalar yapılabilir. Kediler lösemi için aşılanmadan önce bu hastalığa karşı test edilmelidir. Aşılar bu hastalığın önlenmesinde etkilidir; bununla birlikte, kedinizi korumanın en iyi yolu, bilinmeyen aşı tarihine sahip kedilere maruz kalmaktan kaçınmak ve kedinizi evin içerisinde tutmaktır.

İmmün Yetmezlik Virüsü;kedilerde ciddi bir viral hastalıktır. Bu hastalık aynı zamanda vahşi ve sokak kedi popülasyonlarında da oldukça yaygındır.En önemli enfeksiyon yolu ısırıklardır;bununla birlikte, virüs kan, serum, plazma, beyin omurilik sıvısı ve tükürükte de bulunur. Annelerinde FIV varsa, yavru kediler de bu hastalık ile doğabilir.FIV pozitif kediler üç aşamalı klinik belirti gösterirler.Başlangıçta - düşük dereceli ateş, düşük beyaz kan hücresi sayısı, lenf bezlerinin büyümesi, ikinci aşamada kediniz üçüncü ve son aşamaya geçmeden önce altı ay ila üç yıl arasında normal davranır. Üçüncü ve son aşama - ağzın kronik enfeksiyonları, üst solunum yolu hastalığı, cilt enfeksiyonları, gastrointestinal rahatsızlık, nörolojik belirtiler, anemi ve kilo kaybıdır. Veteriner Hekiminizin yapacağı bir kan testi ile hastalık belirlenebilir. Kesin bir tedavisi olmayan bu hastalıkta sadece destekleyici bakım yapılabilir. Aşısı olmayan bu hastalıktan korunmanın en iyi yolu, sokak kedilerine maruz kalmaktan kaçınmaktır.

Enfeksiyöz Peritonit; kedilerde diğer ciddi birviral hastalıktır. Bu hastalık ta diğer bulaşıcı hastalıklarda olduğu gibi vahşi ve sokak kedi gruplarında oldukça yaygındır. En sık dışkı ile yayılan bu problem salya, burun akıntıları ve bazen idrar yoluyla da bulaşabilir. Annelerinde varsa, yavru kedi de bu hastalıkla doğabilir.Sahipleri tarafından da bazıları gözlenebilecek başlıca belirtiler; karında sıvı artışına bağlı şişlik, kilo kaybı, ateş, iştahsızlık, göğüste sıvı ve nörolojik belirtilerdir.Peritonitisin kesinteşhisi laboratuvar analizlerine rağmen çoğunlukla zordur. Kedinin kan dolaşımındaki antikorları kontrol etmek için tekrarlanan FIP virüsütitreleri analiz edilebilir. Karından saman rengi sıvının ve bu sıvının analizinin de dahil olduğu klinik semptomlar ile FIP tanısı konulabilir. Bu hastalığın tedavisi yoktur; sadece destekleyici bakım yapılabilir. Aşıları çok etkili değildir ve buruniçi aşılamalar yapıldığı bildirilse de aslında tartışmalıdır. Kediniz için en iyi koruma, diğer kedilere ve dışkılarına maruz kalmamaktır.

Genel tanımlamalarını yaptığımız kediler için ölümcül olabilen bu önemli hastalıklarda ortaya çıkan temel ortak noktaların; kesin bir tedavilerinin olmaması, bulaşmada aşısız ve sokak kedileri ile temasın etkili olması, bu hastalıkların gebe ve taşıyıcı annelerden yavrularına hastalığı nakledebilmeleridir. Çeşitli kan testleri ile teşhis edilebilen bu kedi problemlerinden korunmadaaşılama öyküsü bilinmeyen tüm yavru kediler ve yetişkin kedilerin, sahiplenme veya satın alma sırasında test ettirilmeleri önemlidir. Ayrıca diğer hastalık ve sağlık taramalarının yapılması, iç ve dış parazitlere karşı ilaçlamaların uygulanması, aşısız ve sağlıklı olanlara derhal uygun aşılama programlarına başlanması tavsiye edilmektedir. Hatalı negatif sonuçları önlemek için kediler üç ila altı ay içerisinde tekrar test edilmelidir. Bir kedi herhangi bir belirti göstermemiş olsa bile bu hastalıkları taşıyabileceği unutulmamalıdır.

Prof. Dr. Vehbi Güneş
ERU Deneysel Araştırmalar Uygulama ve

Araştırma Merkezi Md.

Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi
İç Hastalıklar AD
38110 Melikgazi/KAYSERİ
Tel: (352) 339 94 84/29625
Mobil: (542) 343 80 07
Fax: (352) 337 27 40

Vehbi GUNES DVM, PhD
Professor
ERU, Head of Experimental Research and Application Center

University of Erciyes,Veterinary Faculty
Department of Internal Medicine
38110 Kayseri/TURKEY
Tel: +90 352 339 94 84/29625
Mobil: +90 542 343 80 07
Fax: +90 352 337 27 40